Sanayi 1.0, buhar gücünden yararlanılarak mekanizasyonun sınai üretimde kullanılmaya başladığı dönem oldu. Sanayi 2.0’ın kendisini geçmiş dönemden ayırt eden yönü kütlesel üretim olarak ortaya çıktı. İmalat mekânlarındaki işi parçalara bölerek üretim hattı üzerinde işbölümü bu dönemde etkin olarak yararlanılan yaklaşım oldu. Sanayi 3.0 ile elektronik yoğun biçimde imalat süreçlerinde yer almaya başladı. Makine (tezgâh) esaslı kontrol ve otomasyon bu dönemde yükselişe geçti. Sanayi 4.0 (Endüstri 4.0) ise çalışanlar, sistemler, makineler ve ürünler arasında uçtan uca iletişim ve etkileşimin imalata ilk elden etki yapacağı bir dönemdir. Sanayi 4.0’ın omurgasını oluşturan teknolojiler Nesnelerin İnterneti ve Akıllı Üretim ile ilgili olanlardır.
Yeni türde imalat mekânının öne çıkan özelliği bağlantılılıktır. Bir üretim alanındaki makinelerin birbirleriyle bağlanması ile akıllı ağlar yaratılabilir. Böylece insan operatörlerin müdahalesine ihtiyaç azaltılarak değer zincirindeki tüm unsurların birbirleri ile haberleşmesi ve ağa bağlı nesnelerin denetlenmesi mümkün olur. Nesnelerin Endüstriyel İnterneti olarak adlandırdığımız akıllı ağda bakım personelinin izlemesine gerek kalmadan bakım ve onarım ihtiyaçları önceden tespit edilip gerekli yerlere iletilebilir. Ayrıca böyle bir akıllı ağ, imalat sistemini sürekli izleme halinde olacağından–izlemeyle görevli çalışanları tümüyle devre dışı bırakmasa da– bakım-onarım personelinin arıza ihtimallerini gözden kaçırma veya dikkatsizlik hatalarına da düşmeyecektir.
İmalat ortamlarında arıza dışında da akışı etkileyen engeller ve darboğazlar oluşabilir. Bunların bir tanesi (örneğin bir kalıp aracılığı ile seri biçimde parça işleyen) tezgâhın malzeme ihtiyacının karşılanmasındaki gecikmedir. Bir başkası bir üretim hattı üzerinde yer alan ve birbirine malzeme aktaran tezgâhların işlem hızları arasındaki –herhangi bir beklemeyen nedenle oluşan– uyumsuzluktur. İmalat alanlarında bu örneklerden daha başka darboğazlara da rastlanabilir. Nesnelerin Endüstriyel İnterneti olarak isimlendirilen yüksek teknolojili akıllı ağ üzerinde düzenlenmiş üretim hatlarında bu tür problemlerin hızlı biçimde öğrenilmesi ve önlem alınması mümkün olur. Öz olarak Nesnelerin İnterneti; insanları, süreçleri ve verileri birbirleri ile bağlantılandırmak niteliğine sahip bir teknolojidir.
Çalışanlar, Süreçler, Veriler
Nesnelerin Endüstriyel İnterneti ortamında ağa bağlı sensörler, fabrika operasyonlarının ve tedarik zinciri akışının yüksek düzeyli görünürlüğünü sağlar. Makine sistemleri ile çalışanları birbirine ilişkilendirmesi ve gerekli veriyi doğru zamanda sayesinde iş süreçlerinin iyileştirilmesine katkı yapar.
Akıllı fabrika (işletme) ortamında bağlantılılık; işletme içinde dikey entegrasyon, ekosistemin paydaşlarını ve tedarik zincirini içine alacak biçimde yataya entegrasyon ve uçtan uca mühendislik entegrasyonu olmak üzere üç ayrı –ama ilişkili– biçimde oluşur. Sonuçta müşteriler, hammadde ve malzeme tedarikçileri, yardımcı sanayi (dış kaynak) firmaları, bakım-onarım tedarikçileri ve dağıtım kanalı iş ortakları ile etkili ve verimli iletişim (etkileşim) kurmak mümkün olur. Büyük ağın en önemli bağlantı uçları arasında akıllı telefonlar, tabletler, taşınabilir bilgisayarlar ve giyilebilir teknoloji araçları türünde mobil teknoloji ürünleri yer alır. Böylece imalat yöneticileri ve çalışanları mobil teknoloji sayesinde herhangi bir noktadan ihtiyaç duydukları veri ve enformasyon ile uygulama yazılımlarına erişebilirler. Böylece geleneksel sistemlere oranla donanım ve hat verimliliğini daha düşük maliyetlerle sağlamak mümkün olur. Ayrıca yeni bilişim ve görselleştirme teknolojileri sayesinde uygulama yazılımlarının kullanıma daha uygun ve sonuca ulaşmada daha etkili olduğunu (olacağını da) söylemeliyiz.
Bir imalat işletmesinin yöneticilerinin Nesnelerin İnterneti’nden (Nİ’den) beklentileri neler olabilir? Nİ’den hangi süreçlerle ilgili beklentiler olabilir? Öncelikle Nİ’nin bir vizyoner algı olduğunu, iş kültürü bilgi ve deneyiminin gelişimi, pazar-müşteri yapısının doğru izlenmesi ve kavranması ile ilgili olduğunu söylemeliyiz. İşletme yönetimi, Nİ ve ilişkili teknolojiler konusunda bilgilendikçe ve bunları pazarla, müşteriyle ve kendi süreçleriyle ilişkilendirdikçe Nİ algısı değişip gelişecektir. Nİ yayılımının ilk aşamalarında işletmenin beklentileri, imalat sisteminin belli noktalarında görünürlüğün (oralardan elde edilecek gösterge verilere erişimin) artması ve tedarik problemlerinin çözülmesi şeklinde belirir. Bu amaçla üçüncü taraf firmalar tarafından üretilen, kurulan ve/veya yönetilen çözümler kullanılır. İşletme yönetiminin Nİ konusunda ikna olması ile birlikte daha kapsamlı ve uçtan uca uyumlu sistem arayışı içine girilir. Bu aşamada sistemden düzenli ve kesintisiz enformasyon akışının sağlanması, veriye dayalı hızlı karar verme imkânlarının oluşturulması ve pazardaki ihtiyaçları tatmin edecek çözümlerin daha hızlı geliştirilip iletimi istenir. Artık Nİ’den beklenti sistemin hem operasyonel hem de bilişsel düzeyde bir bütünlük ve paralellik sergilemesidir.
Nesnelerin İnterneti (Nİ) ağı; çalışanları ve nesneleri (makineleri, cihazları, sistemleri, artifaktları, mekânları) birbirine bağlar. İmalat sisteminde ağ üzerinden makineler arasındaki iletişim (etkileşim), otomasyona öncekine oranla daha nitelikli düzeylere taşır. Örneğin sensörlerden gelen sıcaklık, nem gibi ölçüm verilerine bakarak üretim hattındaki işlem sırası veya zamanı kaliteyi yükseltecek biçimde düzenlenebilir ya da ihtiyaca (problem çözüm kararlarına) bağlı olarak değiştirilebilir. Gene benzer verilere dayalı olarak Nİ ağına bağlı kumanda sistemleri ısıtma, havalandırma veya iklimlendirme cihazlarını uygun biçimde çalıştırarak gerekli şartları yaratabilir. Nİ ile yaratılan akıllı ağın amaçlarından birisi üretim hattını geçmiş deneyime oranla çok daha etkili ve verimli kullanabilmektir. Buradaki ana fikir bir yandan üretim hattında birim imalat süresini kısaltıp kaliteyi yükseltirken (dolayısıyla atık, fire ve ıskartayı azaltırken) diğer yandan aynı hat üzerinde, aynı anda birden fazla ürün imal edebilmeyi hedeflemektedir.
Bilişim ve iletişim amacıyla kullanılan teknolojiler hızla değişip gelişiyor. Mobil teknoloji temelli ürünler günlü yaşamı olduğu gibi sınai üretimi de yakından ilgilendiriyor. Bu bağlamda mobil cihazlar Nİ ağına bağlantı kurmakta daha değerli hale geliyor. Yeni fabrikada mobilite ve Nİ, haberleşmenin birincil unsurları haline dönüşürken aynı zamanda yeni veri ve bağlantı tür ve yapılarının oluşmasının da önünü açıyor. Nİ sayesinde sensörler, aktüatörler (harekete geçiriciler, tetikleyiciler), video kameralar, ses tabanlı aygıtlar ve RFID okuyucuları imalat mekânlarının olağan unsurları haline geliyor. Veri toplayan ve ileten donanımdaki yükselme giderek daha yüksek debiyle büyük veri yığınlarının oluşmasına yol açıyor. Bu yönelim devam edecek. Bunları bir yandan bulut bilişim depolarında biriktirirken, aynı zamanda buluta yerleştirilmiş uygulama yazılımları (analitikler) ile analiz etme imkânları oluşuyor. Buluttaki yazılım uygulamalarının analiz ve raporlama katkıları dışında, yerelde (tezgâh, makine, alt sistem bazında, mikro düzeyde) çözülememiş makro dengesizlik problemlerinin halledilmesi ve toplam imalat sistemi işleyişinin denetim altında tutulması mümkün olacak.
Nİ, İşletmeye Hangi Katkıları Yapabilir?
Nesnelerin İnterneti’nin ticari ve/veya sınai tüm iş ve işletmelerde farklı düzeylerde de olsa değişime neden olacağına kuşku yok. Pek çok sanayi sektörün bu değişim radikal düzeyde gerçekleşecek. Yeni iş ve işletme modelleri ortaya çıkarken mevcut olan işletmeler yeni duruma uyumlu hale gelmek için dönüşüm çabası içinde olacaklar. Değişim kaynaklarının etkileri ve işletmenin mevcut durumu arasında yapılacak karşılaştırmalar önemli ipuçları sağlayabilir.
Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti (Nİ) makro ve mikro düzeylerde uygulamaları yaygınlaştıkça çeşitli türde ve miktarlarda veri üreten ve yayan makinelerin aygıtların sayısı ivmelenerek artacak. Makineye, aygıta veya sürece bağlı olarak veri hacmi değişse de; bunlar, ‘analitikler’ adı verilen istatistik ve matematik temelli yazılımlar tarafından analiz edilecek. Buradaki amaç; daha akıllı kararlara, daha etkili ve verimli operasyonlara ulaşabilmektir.
Nİ ile ilgili olarak analitikler önemli bir aşamayı ifade eder. Bu nedenle analitikler konusunu kısaca hatırlamak yararlı olur. Analitikler olarak isimlendirilen disiplin; veri içindeki anlamlı bilişsel desenlerin bulunması, yorumlanması ve iletişimi ile ilgilenir. Bu türden araştırma değerli içeriğe sahip olduğu kabul edilen depolanmış veri yığınları içinde yapılır. Analitikler disiplini; istatistiğin çeşitli konuları, matematik, veri madenciliği, bilgisayar yazılımı, yöneylem araştırması ve nicel araştırma teknikleri üzerine kurulmuştur. Analitik çalışmalar sonucunda elde edilen verilen sunulmasında çoğunlukla (grafikler, resimler, animasyonlar, simülasyonlar, tablolar vb. gibi) görselleştirme yöntem, teknik ve araçları kullanılır. İşletmeler; analitikleri iş-işletme verilerinden elde ettikleri sonuçlar ile kurumsal performansı tanımlamak, öngörmek ve iyileştirmek amacıyla kullanırlar. Analitikler olarak isimlendirilen bütün içinde analize, karara, öngörüye, öneriye ve iyileştirmeye yönelik çok sayıda farklı alt dal bulunur.
Akıllı imalat işletmesi analitikler aracılığı ile akıllı kararlara ve daha verimli operasyonlara ulaşmaya çalışır. Genel bir tespit olarak söylendiğinde; Endüstri 4.0, Nesnelerin Endüstriyel İnterneti ve Akıllı Fabrika gibi farklı isimler alan yeni sistemler yalın üretim ve yönetim felsefesini özümsemiş işletmelerde başarıyla kurulup uygulanabilir. Yalın felsefeyi zemin olarak kabul edilen işletmelerde Nİ, Bulut Bilişim ve Büyük Veri ile IP tabanlı ağlar bir yandan işletme varlıklarının ömrünü uzatırken, diğer yandan verimliliğin iyileştirilip özelde enerji, genelde kaynak tüketiminin azaltılmasına katkı yaparlar. (Nİ ağı üzerinde çeşitli nesnelere IP – IPv6 kodları kullanılarak erişilir. IP tabanlı ağlar terimi bu durumu ifade etmektedir. IPv6, daha önceki geleneksel IPv4 kod sisteminin yetersiz kalması nedeniyle geliştirilen yeni standarttır.) Akıllı imalat işletmelerinde yukarıda anılan ağlar ve teknolojik uygulamalar sayesinde kurumsal kaynak planlaması (KKP, ERP) ve imalat uygulama (İUS, MES) sistemleri imalat alanı ile yönetim arasında yakınsama –hatta kurumsal fonksiyonlar arası iç içelik– sağlar.
Sensörler, makineler ve aygıtlardan kaynaklanıp Nesnelerin İnterneti (Nİ) üzerinde akan veriler imalat mekânlarındaki operasyonlar ve gelişmeler hakkında karar vericilere bilgilenme ve karar üretme imkânları sağlar. İmalat hatları ve gidişatı hakkındaki enformasyon, karar vericilerin fabrika verimliliğini artıracak biçimde daha sağlıklı ve veriye dayalı karar üretmelerini kolaylaştırır. Yalın üretim felsefesinde “Gemba Yürüyüşü” olarak isimlendirilen teknik; gerçek geliştirmenin, ancak o işin yapıldığı yerde ve şartlarda gözlenmesi ile sağlanabileceğini öngörür. Bu nedenle fabrika veya üretim yöneticisinin imalat mekânlarında dolaşarak gözlem yapması süreçlerin, operasyonların ve faaliyetlerin iyileştirilmesi konusunda değerli bir enstrümandır. Bir imalat yöneticisi imalat mekânlarında dolaşırken, aynı anda Nİ ve görünebilirlik araçlarından (akıllı telefon, tablet veya giyilebilir teknolojik ürünler gibi mobil cihazlar ve bulutta depolanmış uygulama yazılımlarından) yararlanarak her makinenin verimliliğini izleyebilir. Genelde Gemba Yürüyüşü tavsiye edilen bir teknik olmakla birlikte; bu tür gözlemleri aynı mobilite enstrümanları aracılığıyla karar ve eylem için harcanacak zamanı azaltacak biçimde uzaktan erişimle de yapabilir. Böylece tesis yöneticileri ve imalat personeli bir kumanda odasına bağlı kalmadan gerçek zamanlı enformasyona erişebilir, daha verimli işbirliği sağlayabilir.
Nesnelerin İnterneti (Nİ) sayesinde sağlanan görünürlük sadece işletme ve üretim mekânları ile sınırlı kalmaz; ihtiyaca ve yetkilendirmeye göre göre tedarikçiler, üçüncü parti hizmet sağlayıcıları, hissedarları ve hatta müşteriler de görünürlükten yararlanabilirler. Özellikle izleme, bakım ve onarım işlerinden sorumlu üçüncü parti hizmet sağlayıcıları fonksiyonlarının bir kısmını Nİ sistemine uzaktan bağlanarak yerine getirebilirler. Tezgâh, robot, makine, cihaz gibi ürünler sunan sermaye malı tedarikçileri sistemdeki donanımın performansını satışla ilişkilendirme imkânı sahip olacaklarından gelir temelli (yapılan iş miktarına bağlı) yeni iş modelleri sunabilirler. Yedek parça, hizmet ve tüketim malzemesi tedarikçileri dağıtık depo sistemlerini, tanklardaki sıvı seviyelerini ve imalat düzeylerini izleyebilirler. Özetle; Nİ sayesinde üretici işletmeler ve tedarikçiler arasında yeni, etkili ve verimli ilişkiler kurma ve geliştirme imkânları oluşacak.
Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti öncesindeki işletme ve fabrika ağları birbirinden soyutlanmış, parçalı bağlantılardan oluşuyordu; diğer uzak ve yakın ağlarla ya bağlantıları yoktur ya da aralarındaki iletişim etkili ve verimli değildi. Günümüzde Nİ ve IP tabanlı ağlar sayesinde işletme içindeki tüm noktaları birbirine bağlamak mümkün oluyor. Diğer yandan işletmeyi dışarıdaki başka nokta ve ağlarla ilişkilendirmek imkânı da bulunuyor. İşletme içindeki makinelerin ve sistemlerin Nİ ağına bağlanması imalattan sorumlu yöneticilere ve çalışanlara insan müdahalesine gerek kalmaksızın iş akışının nasıl otomatik hale getirileceği ve iyileştirileceği (yani otomasyon ve optimizasyon) konusunda enformasyon sağlar. Bu konuda bir kolay örnek boyahanedeki havalandırma fanların hızlarının otomatik ayarlanmasıdır. Bir başka örnek ise bir konfeksiyon üretim işletmesinde kumaşların olumsuz etkilenmemesi için sıcaklık ve nem düzeylerinin otomatik düzenlemesidir.
Pek çok sınai sektörde üretim maliyetini oluşturan en önemli faktörlerden birisi enerjidir. Gene pek çok işletmede enerji ölçümleri çeşitli nedenlerle yapıl(a)madığından enerjinin üretim maliyetine etkileri bilinemediği gibi ne türden iyileştirmeler yapılacağı da planlanamaz. Nİ ve otomasyonla entegre edilebilen çevre denetleyicileri sayesinde ısıtma, havalandırma, iklimlendirme ve elektrik tüketimi harcamalarında ciddi tasarruf oranları sağlanabilir. Ağ üzerinden denetlenen enerji sistemleri sayesinde kademeli fiyatlandırmanın olumsuzluklarından kaçınarak ekonomik enerji kullanım modellerine geçmek mümkün olur.
Bakım anlayışının geleneksel tarzı, günümüzde hâlâ pek çok işletmenin tercihi olan önleyici bakım yaklaşımıdır. Günümüzde ise düşük maliyetli sensörler, kablosuz bağlantılılık ve büyük veri işleme araçları sayesinde fabrikadaki teçhizatın sağlıklı işleme durumunu gerçek zamanda izlemek mümkün oluyor. Örneğin bir tezgâhın ısınması, işlem hız düşümü, hidrolik basınç farklılaşması, olağandışı titreşimin ortaya çıkışı vb. gibi durum değişmeleri izlenerek arıza oluşmadan önce önlem alınabilir.
Daha önce belirtildiği gibi; Endüstri 4.0 ve Nesnelerin İnterneti (Nİ) esaslı üretim sistemlerinin kurulabilmesi için söz konusu işletmenin öncelikle yalın üretim ve tam zamanında üretim metodolojilerini özümsemiş ve kurmuş olması gerekir. Bu zeminin üzerinde Nİ, Analitikler ve IP tabanlı ağların kurulması gerçek zamanlı olarak tedarik zinciri enformasyonunun elde edilmesine imkân sağlar. Üretim hattının ve işletmedeki donanımın iş yükü durumunun Nİ ağı üzerinden tedarikçilerle ilişkilendirilmesi ile tüm taraflar karşılıklı bağımlılıkları, malzeme akışını ve imalat çevrim zamanlarını daha anlayıp buna göre davranabilirler. Nİ üzerinden elde edilip işlenen (hammadde, malzeme, bitmiş ürün stokları, işletme içi kişi ve cihazların konumları vb. gibi) enformasyon, işletmenin merkezi kurumsal kaynak planlama (KKP, ERP) yazılımı platformuna taşınabilir. İşletmeden elde edilen gerçek zamanlı veriler yöneticilere ve çalışanlara hızla doğru kararlar verme olanağı tanıyacaktır.
İmalat amaçlı Nesnelerin İnterneti (Nİ) ağı nasıl kurulur? Öncelikle; Endüstri 4.0, Nesnelerin İnterneti ve IP tabanlı ağ teknolojileri ile gerçekleştirilen üretim faaliyetleri bütününe “Akıllı Üretim” veya “Akıllı İmalat” gibi isimler verildiğinin altını çizelim. Üretimi bu temelde gerçekleştiren yapılar ise “Akıllı Fabrika” ya da “Akıllı İşletme” gibi isimler alır. Nİ eksenli akıllı üretim sistemini kurmak için birkaç farklı teknolojiden yararlanmak gerekir. Yeni sisteme eklenmeye hazır, sensörlerle donatılmış tezgâhlar, makineler, robotlar, cihazlar, konveyörler, aktüatörler ve diğer artifaktlar dışında ihtiyaç duyulacak olanlar ağ, güvenlik, yazılım ile büyük veri ve analitikler teknolojileridir.
Mevcut geleneksel işletmelerin imalat mekânlarında yapılan araştırmalar, makinelerin çok azının bir ağa bağlı olarak işlediklerini gösteriyor. Pek çok işletmede özel amaçlı –hatta başka sistemlere bağlantı uyumlulukları kuşkulu– sistemler ve ağlar kullanılıyor. Buna karşılık Nİ tabanlı üretim sistemi (dikey, yatay ve uçtan uca entegrasyon gerekleri nedeniyle) işletme içinde ve tedarik zincirinde yer alan teçhizatın ve ağların birbirine bağlanarak iletişim kurabilmesini (bu potansiyelin varlığını) hedefler. Bunu başarmanın yolu olarak –nesneleri tek ve eşsiz biçimde kodlayan–standart hale getirilmiş, IP tabanlı bir ağ yapısını öngörür. Böylece işletme içinde ve tedarik zincirinde yer alan ağların ve sistemlerin birbirleri ile operasyonel ve kurumsal düzeylerde haberleşmesi mümkün olabilir. Bu türden bir Nİ ağı, tedarik zinciri görünürlüğünü artırıp iyileştirdiğinden tedarikçilerle olan işbirliği düzeyinde nitel ve nitel yükselme gerçekleşecektir. Yeni çağda (açık inovasyondan dış kaynak kullanımına, tasarımdan üretime kadar) işbirliğinin iş-işletme kültürünün vazgeçilmez önemde bir unsuru olması bu tür bir geçirgen ve iletişime açık yapıya geçişi zorlamaktadır.
Diğer yandan fabrika, RF (radyo frekansı) esaslı pek çok cihazın aynı anda işlediği ve sinyal karışması ile parazitin çokça karşılaşıldığı bir ortamdır. Bunların yanında zorlayıcı çevre şartları, acil durum ve arıza sinyali iletim güvenilirliği problemleri ile yoğun veri akışının gerçek zamanlı olarak işlenmesi ihtiyacı akıllı işletmede sağlam yapılandırılmış ağları zorunlu kılar. Nİ sistemini kurarken uzun soluklu ve sağlıklı çalışma şartlarını oluşturmak üzere bazı risk ve tehditlerin öngörülmesi gerekir.
Nesnelerin İnterneti çağının en önemli ihtiyaçlarından birisi güvenlik alanında olacak. Akıllı fabrikada tüm sistemlerin aynı ağa bağlı olduğunu düşünürsek herhangi bir güvenlik probleminin büyük sistemin başka noktalarına ulaşarak zarar vermesi muhtemeldir. Dolayısıyla veri akışı tasarlanırken sıcaklık, nem, yangın gibi fiziksel tehditlere karşı alınacak önlemler yanında donanım düzeyinde kriptolama, fiziksel bina güvenliği, ağ güvenliği ve erişime yetkilendirme gibi konuların tasarım ve kurulum planlaması içinde olması gerekir.
Akıllı fabrikada yer alan nesneler temel olarak ‘iletişebilirlik ve akıllılık’ gibi iki önemli nitelik taşırlar. Nesne, iletişim özelliğini NI ve IP tabanlı ağlar aracılığı ile kullanır. Akıllı olmanın özünde ise yapay zekâ yer alır. Yapay zekâya uygulama olarak hizmete sunan ise nesnede gömülü olarak bulunan veya bulutta yer alan yazılımlardır. Nİ üzerinden akan veri geleneksel bilişim kullanılana oranla bazı farklılıklar gösterir. Öncelikle; Nİ verileri çok sayı ve çeşitlilikteki sensörlerden toplanır. Gömülü halde veya bulutta yer alan yazılımların bu verileri gerekli biçimlere dönüştürebilmesi, çalışanlar veya diğer makineler tarafından anlaşılabilir hale getirmesi gerekir. Sonuçta işlenen veriler sayesinde doğru karar verilecek ve kararlaştırılan eylem yerine getirilecektir. İmalatta gerçek zamanlı hata düzeltme karar ve eylemlerini örnek olarak hatırlayabiliriz.
“Büyük Veri ve Analitikler” konusu çok yeni olmamakla birlikte depolama sistemlerinin gelişimini beklemek zorunda kaldı. Birim depolama maliyetinin ucuzlaması ile verilerin kaydedilmesi, analizi ve sonuçların verimli kullanımı iş kültürünün bir parçası haline geldi. Yeni büyük veri işleme yöntem, teknik ve araçları sayesinde veri akışının gerçek zamanlı olarak işlenmesi imkânları zenginleşti. Böylece gerçek zamanlı olarak problem çözme, süreç ve faaliyet iyileştirme ile maliyet düşümü sağlama fırsatları oluşmaya devam ediyor. Kısa ve orta erimli gelecekte büyük veri ve analitikler teknolojisinin tahmin geliştirme, proaktif bakım, otomasyon ve optimizasyon alanlarında yeni katkıları olacaktır.
Endüstri 4.0, Nesnelerin İnterneti, IP tabanlı ağlar, sensörler, otomasyon büyük veri, analitikler ve yapay zekâ teknolojilerinin gelişimi tek başına işletme ölçeğinin çok ötesinde küresel gelişmelerin zeminini oluşturuyor. Bunlarla birlikte ürün geliştirme, imalat, pazarlama, satış ve lojistik yaklaşımları radikal biçimde değişiyor. Kaçınılmaz biçimde küresel düzeyde etkilenen iş-işletme dünyasının içinde kalmak isteyenler bu değişime uyum göstermek zorunda. Diğer yandan geleneksel bir işletmenin dönüşümünün –şu anda yapılabilen tahminlere göre– 5-6 yıl gibi bir zaman dilimi gerektireceğine göre her firma, değişimin neresinde yer alacağına bağlı olarak yakın, orta ve uzun vadeli gelecek planlarını uygun biçimde tasarlamak durumundadır.
Gürcan Banger